Onze aanpak – ECO Oudeschans

Groene stroom

De Energie Coöperatie Oudeschans (ECO) is er in geslaagd om collectief in het buitengebied dicht bij ons dorp hernieuwbare energie op te wekken door middel van zonnepanelen. Hernieuwbare energie is o.a. groene stroom, meestal opgewekt door zon, wind of waterkracht.
We hebben gekozen voor zonenergie en niet voor windenergie, omdat veel mensen een weerstand hebben ontwikkeld tegen de plaatsing van windmolens in hun woonomgeving. Zelfs relatief kleine windmolens zitten al in het verdomhoekje. En tegen windmolens is het lastig vechten weten we al sinds Don Quichot.

We hebben met meerdere agrarische ondernemers gesprekken gevoerd over plaatsing van zonnepanelen op hun land in de vorm van een zonnepark of plaatsing op het dak van een schuur of stal. Familie Van Wijnbergen heeft zich enthousiast aangemeld en het dak van hun koeienstal beschikbaar gesteld. Zo zijn we begonnen met het Zonnedakproject Koudehoek.

Het realiseren van het project heeft erg veel tijd gekost door de uitgebreide procedure die we hebben moeten doorlopen om een omgevingsvergunning te krijgen van gemeente en provincie. Maar uiteindelijk konden we op 9 oktober 2021 het zonnedakproject feestelijk openen.

Belangrijk doel van ECO is het vestingdorp Oudeschans op termijn energieneutraal te maken.
Oudeschans kent een beschermd dorpsgezicht, inwoners mogen geen zonnepanelen op hun daken leggen. De meeste woonhuizen zijn gebouwd in de 19e eeuw en sommige panden zijn recentere “replica’s” vanuit de dorpsrenovatie in de jaren 80 van de vorige eeuw.
Deze woonhuizen zijn lastig duurzaam te isoleren en vaak alleen tegen hoge kosten. Met de oprichting van de Energie Coöperatie Oudeschans willen we collectief in het buitengebied dicht bij ons dorp hernieuwbare energie opwekken door middel van zonnepanelen.
Het doel is ruim voldoende groene energie op te wekken voor het gemiddelde jaarverbruik nu en in de nabije toekomst van de 52 huishouden van ons dorp.
We verwachten dat minimaal 60% van de huishoudens op termijn lid wordt van ECO.
Het zal enige tijd kosten alvorens een ieder beseft dat het onvermijdelijk is stappen te ondernemen tegen de klimaatverandering en dat je dat makkelijker samen doet dan individueel.
In het voorjaar van 2022 zijn ruim 20 huishoudens betalend lid van de Energie Coöperatie Oudeschans. De contributie bedraagt € 10,- per jaar.

Energie besparen

Energie besparen gaat vooraf aan het opwekken van energie. Hoe meer je bespaart door te isoleren, energiezuinige lampen en apparaten te gebruiken, hoe minder energie je gebruikt.
Samen met inwoners van Oudeschans gaan we een totaalbeeld opstellen van het energiegebruik en de besparingsmogelijkheden per woning.

Oudeschans en de energietransitie

Oudeschans, een dorp met 52 huishoudens, klein maar vitaal, wil zijn eigen energie gaan opwekken. De vesting Oudeschans is een beschermd dorpsgezicht met veel beeldbepalende panden, de bewoners mogen geen zonnepanelen op hun dak leggen. Bovendien zijn veel van deze karakteristieke woonhuizen uit de 19e eeuw lastig of alleen tegen hoge kosten te isoleren.
Een aantal bewoners heeft daarom gezamenlijk in 2019 een Energie Coöperatie Oudeschans (ECO) opgericht. ECO gaat allerlei projectactiviteiten organiseren die nodig zijn voor het in eigen beheer opwekken van hernieuwbare energie en het op eigentijdse wijze verduurzamen van het historische dorp met behoud van het beschermd dorpsgezicht.

Biodiversiteit

De noodzaak om steeds meer hernieuwbare energie op te wekken om de CO2 uitstoot te beperken en het klimaatprobleem te lijf te gaan lijkt zich lastig te verhouden tot de steeds verder dalende biodiversiteit in de natuur. Toch is dit slechts gedeeltelijk waar, het probleem is vooral de manier waarop exploitanten van grootschalige zonneparken in de regel met biodiversiteit omgaan. Onderstaand citeren we onderzoekers van Wageningen University en Research (WUR) :
Zonneparken worden vaak aangelegd op voormalige landbouwgrond. Dit kan juist leiden tot een verhoging van de natuurwaarden, omdat bemesting en het gebruik van bestrijdingsmiddelen niet nodig zijn. Uit onderzoek van Wageningen Environmental Research, in opdracht van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, blijkt dat er in werkelijkheid nog te weinig aandacht is voor de biodiversiteit. Met name het beheer kan nog veel beter: slechts 3 van de 25 onderzochte zonneparken wordt optimaal beheerd voor biodiversiteit.
De grootste belemmering voor een hoge biodiversiteit op voormalige landbouwgrond, is volgens de onderzoekers de bemeste bodem. Slechts enkele plantensoorten, zoals Engels raaigras of brandnetel, zijn bestand tegen veel bemesting en hoge voedselrijkdom. Om de biodiversiteit op voormalige landbouwgrond te verhogen moet de voedselrijkdom dan ook afnemen, zodat meer plantensoorten de kans krijgen om te groeien. Dit kan, zeker in de eerste vijf jaar, door te maaien en het maaisel af te voeren. De hoogste biodiversiteit is dan ook gemeten in parken die maaien en het maaisel afvoeren. Maar bijna alle zonneparken hanteren klepelbeheer, waarbij het maaisel in stukjes blijft liggen.
Ontwikkelaars van zonneparken profileren zich al snel als groen en goed voor de biodiversiteit. Maar die biodiversiteit komt niet vanzelf,” benadrukt Van der Zee. “Daar is meer aandacht en kennis voor nodig bij het ontwerp en beheer.” Gemeenten zouden hier volgens de onderzoekers een sturende rol in kunnen spelen. De gemeente is over het algemeen de instantie die een vergunning voor het bouwen van een zonnepark verleent. Daarbij kan de gemeente een natuurplan vragen en eisen aan het beheer stellen. Ook kan de gemeente monitoring van natuurwaarden voor en na aanleg van het park verlangen. Dit zal de kennis van biodiversiteit bij de onderzoekers en de projectontwikkelaars verhogen.

De gemeente Westerwolde en de provincie Groningen kennen stringente eisen ten aanzien van een verantwoorde landschappelijke inpassing van zonneparken en aandacht voor de versterking van de biodiversiteit. Hiervoor is onder meer een maatwerkmethode ontwikkeld die gevolgd moet worden door initiatiefnemers van zonneparken.DE Energie Coöperatie Oudeschans onderschrijft dit beleid en zal bij initiatieven waarbij wij betrokken raken toezien op het respecteren en handhaven van deze eisen.